×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Awersja seksualna

lek. med. Łukasz Müldner-Nieckowski
specjalista psychiatra, psychoterapeuta
Katedra Psychoterapii UJ CM

Co to jest i jakie są przyczyny?

Realizacja pożądania seksualnego w akcie stosunku płciowego wiąże się u większości kobiet z przyjemnością, ekscytacją, poczuciem bliskości, intymności i bezpieczeństwa. Przynosi zaspokojenie i radość. O awersji seksualnej można mówić wtedy, kiedy w czasie aktu seksualnego, przy próbie jego rozpoczęcia lub niekiedy na samą myśl o aktywności seksualnej pojawiają się przykre uczucia, takie jak lęk, wstręt, niechęć, złość.

Zaburzeniem można ją określić, jeśli jest to u danej kobiety trwały wzorzec reakcji i nie występuje selektywnie w zależności od partnera. Na reakcję awersyjną składają się dwa komponenty – autonomiczny i psychiczny. Mogą one być różnie nasilone u poszczególnych kobiet. Składowa autonomiczna to nieświadoma, bezwiedna reakcja wegetatywnej części układu nerwowego, przejawiająca się wzbudzeniem podobnym do napadu paniki (przerażenie, szybkie bicie serca, duszność, zawroty głowy, pocenie się, drżenie kończyn itp.).

Składowa psychiczna wiąże się z negatywną oceną aktywności seksualnej, niechęcią do myślenia o seksie i przeżywania podniecenia, oporem moralnym przed czerpaniem przyjemności z seksu, niechęcią do wchodzenia w sytuacje intymne z drugą osobą. Jeżeli przeważa czynnik neurowegetatywny, zespół reakcji podobny jest do fobii – wytwarza się tendencja do reagowania lękiem na coraz słabsze bodźce natury seksualnej. W przypadku przewagi czynnika psychicznego (motywacyjno-kognitywnego), rozbudowują się sposoby unikania sytuacji intymnych.

Przyczyną wytworzenia się u kobiety całkowitej awersji seksualnej (unikania wszelkiego dotyku o charakterze seksualnym i sytuacji bliskości fizycznej) jest bardzo często uraz seksualny – molestowanie, kazirodztwo, zgwałcenie oraz bycie obiektem nadużywania fizycznego lub przemocy psychicznej. W przypadku mniej nasilonych form awersji, wśród przyczyn ich powstawania można wymienić także współwystępujące zaburzenia lękowe (fobie, lęk napadowy, zespół depersonalizacji-derealizacji) i neurotyczne typy zaburzeń osobowości (osobowość unikająca, zależna), restrykcyjne wychowanie, inne zaburzenia seksualne, w tym zmniejszenie lub brak pożądania, oraz uwarunkowania kulturowe, np. brak akceptacji społecznej dla otwartego wyrażania seksualności kobiecej, restrykcje związane z religią czy rytualne obrzezanie kobiet.

Leczenie

Leczenie awersji seksualnej może obejmować stosowanie leków zmniejszających lęk, a zwłaszcza jego komponentę autonomiczną (działających przeciw czynnikowi fobii). Jakkolwiek farmakoterapia może pomóc w przezwyciężeniu lęku, stanowi oddziaływanie przede wszystkim objawowe i nie usuwa przyczyny problemu. Podstawową metodą pracy terapeutycznej nad psychologicznymi przyczynami awersji seksualnej jest psychoterapia. Często istotna w leczeniu awersji seksualnej jest współpraca kilku specjalistów – zwykle seksuologa, psychoterapeuty i psychiatry.

Piśmiennictwo:

1. Balon R., Segraves R.T.: Clinical Manual of Sexual Disorders. America Psychiatric Publishing Inc., 2009
2. Balon R.: Sexual Dysfunction. The Brain-Body Connection, Karger 2008
3. Balon R.: Sexual Dysfunction: Beyond the Brain-Body Connection, 2011
4. Bancroft J.: Seksualność człowieka. Elsevier Urban & Partner, 2011
5. Leiblum S.R.: Principles and Practice of Sex Therapy. The Guilford Press, 2007
6. Lew-Starowicz Z., Skrzypulec V.: Podstawy seksuologii. PZWL, Warszawa 2010
7. Porst H., Buvat J.: Standard Practice in Sexual Medicine. Blackwell Publishing, 2006
14.05.2015
Zobacz także
  • Zaburzenia związane z bólem podczas stosunku płciowego (pochwica i dyspareunia)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta